چرا دویدن از زمانهای قدیم اهمیت داشته است؟ آیا این ورزش در زمان کلیسا جزو کارهای شیطانی بوده است؟ چطور میشود که با مرور زمان دویدن به ورزش المپیکی تبدیل شد؟
اینها سوالاتی است که هرکس ممکن است روزی تلویزیون خود را روشن کرده یا زمانیکه با تلفن همراه خود کار میکند و درحال دیدن رویداد ورزشی دو و میدانی است از خود بپرسد و ما در این مقاله به صورت جامع و کامل به تمامی سوالات احتمالی شما حول این موضوع پاسخ داده ایم. در کلیپ زیر به معرفی کلی ورزش دو و میدانی و در ادامه به بررسی جزئی و کاملتر آن پرداخته شده است.
دو و میدانی در جهان
پیدایش دو و میدانی به زمانی برمیگردد که انسان برای شکار کردن یا برای اینکه طعمه حیوانات وحشی نشود،از قدرت و سرعت خود برای دویدن،پریدن و پرتاب اسفاده کند و یکی از اتفاقات جالب آن زمان این بود که زمانی نامه ها توسط دوندگان از شهری به شهر دیگر منتقل میشد.
پریدن از روی موانع طبیعی مثل جوی آب و تنه درختان،برای بقا در آن زمان ضروری بود و میتوان گفت که بخشی پیشرفت و آپدیت کردن ورزش دو و میدانی به همین بازنگری نحوه زندگی انسانهای اولیه بوده است.
دو و میدانی تنها توانایی انسانهای اولیه به شمار میرفت که به کودکان آموخته میشد و با گذشت زمان، کمکم به صورت یک ورزش شناخته شد.
قدیمی ترین مدرک برای دویدن سازکان یافته به ممفیس مصر در سال 3800 ق.م برمیگردد.
پیدایش دو و میدانی به عنوان ورزش و مسابقه از یونان باستان و بازیهای المپیک آغاز شد،درحالی که قوانین امروزی آن درسال 1912 تدوین شد.
علامت اختصاری فدراسیون دو و میدانی I.A.A.F و تعداد 210 کشور عضو این سازمان هستند؛تا قبل از قرن 20 میلادی پبشرفت آنچنان زیادی برای این ورزش حاصل نشد ولی با گذشت زمان و برگزاری مسابقات رسمی متعدد و باشکوه در چندین کشور این تداوم قوت یافت و به صورت مسابقات سالیانه و المپیک به صورت مستمر کشورهای مختلف در مسابقات به مصاف همدیگر رفتند.
منشا دو که به صورت ورزشی ثبت شده باشد،به اولین مسابقه در بازیهای المپیک یونان باستان بازمیگردد.در اولین دوره از این بازیها،فقط مسابقات دو سرعت با نام “استیدن” برگزار میشد که تنها چنند ثانیه طول میکشید.
در این مسابقه،دودنگان مسافت 192 متری را که زمین ماسه ای بود میدویدند اما زمان یا رکورد دوها و یا حداقل کمیت آن نیز یافت نشده و گویا این کمیت ثبت نمیشده است.
گفته میشود “کوروباس” که یک آشپز از شهر الیس بود،برنده اولین مسابقه شد و اولین قهرمان المپیک نام گرفت.
پس از ممنوعیت بازیهای المپیک باستان توسط تئودوسیوس در سال 393 بعد از میلاد، دویدن به عنوان ورزش تا قرن نوزده اهمیت کمی داشت و حتی در برخی از دوره ها کنار گذاشته شد.
انگلیسیها در ابتدای قرن 12 مسابقات دو و میدانی را زنده کردند.در سال 1318 اولین دوره مسابقات دو و میدانی به صورت رسمی آغاز شد.در قرن 19،اولین مسابقه دو و میدانی رسمی بین دانشگاه آکسفورد کمبریج در سال 1829 اتفاق افتاد.
دو هفته بعد،اولین مسابقه برای تعیین قهرمان انگلیس در لندن صورت گرفت.راجر بنیستر دونده انگلیسی اولین کسی بود که توانست در سال 1954 مسافت 1600 متر را در عرض چهار دقیقه بدود.
آمریکایییها در قرن نوزدهم به دوبدن با هدف ورزش علاقه مند شدند که به آن پیاده گرایی گفته میشد.اولین مسابقات دو و میدانی در هوبوکن نیوجرسی 1824 برگزار شد.
یک جایزه 100 دلاری برای دو یک کیلومتری و یک جایزه 50 دلاری برای دو 180 متر در نظر گرفته شده بود.جان کاکس استیونز در سال 1835 به کسی که میتوانست شش کیلومتر را در کمتر از یک ساعت طی کند،یک هزار دلار جایزه میداد.
این مقدار جایزه در آن زمان بسیار زیاد بود و توانست علاقه به را دویدن را افزایش دهد به طوریکه بیش از 20 هزار تماشاگر داشت.
از اهداف وی،سرمایه گذاری برای فروش بلیط تماشای مسابقات و بخت آزمایی بر سر نفرات برتر بود.از بین ده نفری که شرکت کردند،سه نفر به خط پایان رسیدند و فقط یک نفر به نام هنری استانارد توانست به رکورد کمتر از یک ساعت و و جایزه دست یابد و رکورد او 59 دقیقه و 48 ثانیه بود که امروزه این رکورد توسط ورزشکاران آماتور بدست می آید.
مردم همچنین در قرون وسطی در سفرهای زیارتی، جنگ های صلیبی و پیام رسان ها می دویدند. با این حال، دویدن بیشتر اعتبار خود را بین قرن های 6 و 15 از دست داد. این به این دلیل بود که کلیسا و مسیحیان تمام فعالیت های بدنی را به عنوان یک هدف از جمله مسابقات ورزشی رد می کردند.
دو و میدانی در ایران
احمد ایزدپناه
جالب است که بدانید شکلهای اولیه تمرین دو و میدانی در ایران به طور منظم و حتی از دوران کودکی توسط شاطرها در دوران صفویه رایج بود.آنها به طور حرفه ای به دویدن می پرداختند و و نقش پیام رسان و قاصد را داشتند.
آغاز دو و میدانی جدید در ایران را میتوان از سال 1302 در نظر گرفت.در این سالها مسابقاتی تحت عنوان “المپیک ایران” در تهران برگزار میشد.در سال 1307 نیز یک دوره مسابقات توسط شمس الدین شایسته و شعاع معتمد شیرازی در کالج البرز برگزار شد.
با آمدن امان الله پادگورنی از شوروی و فعالیتهای احمد ایزدپناه فعالیتهای دو و میدانی جان تازه ای به خود گرفت.
زحمات احمد ایزدپناه موجب این شد که از وی به عنوان پدر دو و میدانی ایران یاد کنند و فدراسیون دو و میدانی در سال 1325 تاسیس شد.حضور تیم دو و میدانی ایران در المپیک 1952 هلسینکی اولین حضور بین المللی ایران در این مسابقات به صورت رسمی بود.
علت نامگذاری معروف ترین مسابقات دو و میدانی یعنی دو ماراتن:
قصه ماراتن به یک دوی فرضی و خیالی در یونان مربوط است و داستان آن از این قرار است که طبق یک افسانه یونانی،یکی از سربازان به نام فیدیپیس در 490ق.م برای رساندن خبر پیروزی یونانیان بر ایرانیان فاصله دشت ماراتن تا آتن را یک نفس دوید.
او پس از دویدن این مسافت و رساندن پیغام،جان باخت.بر طبق افسانه دیگری او قصد آوردن کمک داشت.در اولین دوره بازیهای المپیک نوین اسپیریدون لوییس که یک چوپان 25 ساله یونانی بود،فاتح ماراتن شد و افتخارات یونان را تکمیل کرد و به عنوان یک قهرمان ملی شناخته شد.
ابعاد استاندارد پیست دو و میدانی:
طول پیست دو و میدانی در ورزشگاه فضای باز ۴۰۰ متر و در سالن ۲۰۰ متر می باشد و بر اساس استانداردهای فدراسیون جهانی دو و میدانی، برگزاری مسابقات دو و میدانی نباید بیش از ۲۵ دور در فضای باز دو ۱۰٬۰۰۰ متر استقامت و ۱۵ دور در سالن دو ۳۰۰۰ متر نیمه استقامت باشد.
انواع مسابقات دو و میدانی:
آقایان در 24 رشته و خانم ها در 23 رشته در سطح جهانی به مصاف یکدیگر میروند.
1- دوهای سرعت(مشترک برای خانمها و آقایان) :
100 متر ، 200 متر، 400 متر
2- نیمه استقامت :
800 و 1500متر
3- استقامت :
5000 و 10000متر
4- دوهای با مانع :
110متر آقایان
100متر برای خانم ها
400متر
3000 متر با مانع مختص آقایان
نکته( مسابقات 3000 متر با مانع برای خانم ها وجود ندارد)
5- دوهای امدادی :
100 ×4 متر
400 ×4 متر امدادی
6- پرش ها :
پرش طول
پرش ارتفاع
پرش سه گام
پرش با نیــزه
7- پرتاب ها :
وزنه
دیسک
نیزه
چکش
8- پیاده روی:
برای آقایان 20 کیلومتر ، 50 کیلومتر
برای خانم ها 10 کیلومتر
9-دوی ماراتن:
42195 متر
نیمه ماراتن 21100متر
10-پیست:
یک دور کامل 400 متر، دارای 6 تا 8 باند و فاصله آنها 21/1 یا 22/1 است.
قوانین و مقررات:
- دوندگان 800 متر باید از دور اول قوس اول را در خط خود بدوند .
- در مسابقات که در مسافت طولانی انجام می شود،محاسبه زمان تا یک پنجم ثانیه انجام شده ولی باید زمان، به دهم ثانیه تبدیل شود.
- داورانی که وظیفه دور شماری را به عهده دارند، باید در مسابقات 1500تا 5000متر دورهای طی شده هر دونده را ثبت کنند و در مسابقــات بیــشتر از 500 متر، باید زمان هر دور را که از دونده ثبت کرده اند طبق اعلام وقت نگهدار یادداشت کنند.
- ابتدای مسابقات مقدماتی در صورت امکان،بین آخرین گروه هر دونده و اولین گروه دونده بعدی یا در مسابقه نهایی باید این حداقل فاصله زمانی رعایت شود.
تا دوی 200متر ،45 ثانیه
از 200 متر تا 1000متر ، 90 دقیقه
بیش از 1000متر ف 180دقیقه
5-در مسابقات دوی 400×4 متر امدادی، در دور اول و بخشی از دور دوم یعنی تا زمان خروج از اولین قوس، در آن دور باید دونده هر تیم،در خط خودش به مسیرش ادامه دهد.در دوی امدادی 400×4 متر زمانیکه بیشتر از سه تیم شرکت کننده وجود نداشته باشد،بهتر است که فقط قوس اول را در خطوطشان بدوند.
6- در مسابقات دوی امدادی، چوب امدادی(چوبی که جهت انتقال به هم نیمی برای ادامه کار دوندگی بکار برده میشود) باید در داخل منطقه تعویض، منتقل و تعویض شود.
7-وقتی که در ادامه مسابقه چوب امدادی از دست دونده بیفتد مشکلی ندارد و باید دونده آن را از روی زمین برداشته و به هم تیمی خود برساند.
8-با قرعه کشی که اول کار انجام میشود خط شروع هر تیم در مسابقات معلوم میشود.
9-دوندگان برای انتقال چوب باید از کنار همدیگر کامل عبورکنند و اگر این وسط در زمان عبور کردن عمدا باعث مانع شرکت کننده دیگر بشود آن تیم از دور مسابقات محروم میشود.
10-ترکیب تیم زمانیکه تیم در دور مقدماتی شرکت کند قادر نمی باشد که ترکیب خود را عوض کند مگر در زمانیکه دونده دچار بیماری یا صدمه شود و از ادامه کار بازماند.
دوی ماراتن
1-به دلیل اینکه مسابقات باید بر روی جاده صورت بگیرد ممکن است وجود وسایل نقلیه باعث برگزاری مسابقات شود،پس به این منظور مسئول برگزاری مسابقات از علامت هایی برای این اطلاع رسانی برای نشان دادن زمین دقیق مسابقه استفاده میکند و این زمین میتواند جاده دوچرخه و یا پیاده روی باشد زیرا امنیت هر ورزشکار در اولویت است.این نکته مهم را فراموش نکنید که نباید زمین مسابقه نرم باشد و در طول مسیر همیشه باید جاده یا زمینی سخت و سفت باشد.
2-یکی از شرایط اصلی برای شرکت در مسابقات دو ماراتن،داشتن گواهی معتبر پزشک سی روز قبلتر از روز مسابقات باشد زیرا بدلیل فشارهای زیادی که بر ورزشکار طی طول مسیر وارد میشود باید آمادگی بسیار بالایی برای ورزشکار فراهم باشد و این آمادگی توسط پزشک متخصص و معتمد باید صورت بگیرد و در صورت عدم تایید پزشک،ورزشکار قادر به شرکت در مسابقه نمی باشد.
4- مسیــر باید با کیلومتر و مایل برای شرکت کنندگان در تمام مسیر مشخص شود .در طول مسیر برگزارکننده مسابقه باید به وسیله نشانه گذاری، مسیر دقیق ، مسافت مانده و طی شده را برای هر ورزشکار مشخص کند.
5- برگزار کنندگان مسابقات ماراتن در فاصله 11 کیلومتری در ابتدا و بعد از آن هر 5 کیلومتری برای ورزشکاران خوراکی فراهم کنند،زیرا وقتی که ورزشکار در حال انجام فعالیت ورزشی است حس نیاز به آب و غذا در اینان به شدت افزایش می باشد پس باید در طراحی و مسیریابی دقیق پیست مسابقه این غرفه یا مکانها نیز تهیه شود تا ورزشکاران بتوانند براحتی از آب و غذای آن استفاده نمایند.حمل هرخوراکی،گرفتن خوراکی بجز مکانهای مشخص شده در پیست مسابقه ممنوع می باشد و اگر وررشکار این کار را رعایت نکرده یا تکرار کند منجر به حذف ایشان از مسابقات دو ماراتن میشود.
به منظور نظارت کامل بر روی ورزشکاران در کنار ورزشکاران،موتور سوارانی نیز جهت کمک رسانی و ثبت بهتر خاطرات و رکوردها در کنار دونده ها هستند.
استارت و دوهای سرعت
– برای شرکت کننده الزامی است که دو شماره قابل رؤیت ( روی سینه و پشت ) نصب کرده باشد.
–شروع کننده مسابقه باید در محلی قرار بگیرد که فاصله اش با همه شرکت کنندگان تقریباً مساوی باشد (مخصوصا در استارت پلکانی).
– اگر دونده ای قبل از شلیک طپانچه شروع به حرکت کند، خطا کرده و استارت باید دوباره تکرار شود.چنانچه برای دومین بار هر کسی خطا کند،به دستور داور از دور مسابقه حدذف می شود.
– تمامی دوندگان دوهای سرعت باید طبق قوانین مشخص شده در مسیرهایی که مشخص شده است حرکت کنند و به مسابقه بپردازند.
-میزان سنجیدن مقام هر کس به ترتیب از بالاتنه بدون سرفگردن و بازو،دستها و پاها به نزدیکترین لبه خط سنجیده میشود.
– در تمامی مسابقات مقدماتی، حداقل نفر اول و دوم از هر گروه برای دور بعد باید انتخاب شده و در صورت امکان پیشنهاد میشود، سه نفر انتخاب شوند.
– حداقل فاصله زمانی برای مسابقات نهایی برای هر دونده 45 دقیقه است یعنی وقتی ورزشکاری پس از انجام مسابقه خود قصد استراحت برای دور بعدی را دارد این حداقل فاصله زمانی 45 دقیقه می باشد.
–وقتی در مسابقه ای دو ورزشکار نتیجه ای یکسان میگیرند،هر دو ورزشکار میتوانند به دور بعدی راه یابند ولی اگر در ماسبقه نهایی این اتفاق بیفتد تصمیم نهایی با داور است که این مسابقه با همان نتیجه ثبت شود یا دستور به تکرار آن بدهد.
–وقتی که مسابقه به اتمام برسد و تیمی یا ورزشکاری اعتراضی داشته باشد،باید بالافاصله آن را به صورت کتبی و رسمی ثبت کند و این اعتراض نباید بیشتر از 30 دقیقه بعد از برگزاری مسابقه باشد.
مقررات دوی با مانع
–به قید قرعه نوبت شرکت کنندگان تعیین میشود.
– مسافت دور خیز برای سه گام و پرش طول حداقل 36 متر و حداکثر 40 متر است و محل بلند شدن از زمین باید مسطح باشد.
– علائم چک مارک دور خیز در پرش طول و سه گام ،باید در کنار خارجی مسیر دور خیز قرار داده شود.
– تخته خیز 22/1 متر طول، 20 سانتی متر پهنا و 10سانتی متر ضخامت داشته و باید هم سطح زمین قرار بگیرد.
– زمانی که تعداد شرکت کنندگان از 8 نفر بیشتر شود،هر یک از آنها باید سه بار پرش کرده و به 8 نفری که به بهترین نحو پرش را انجام داده باشند، مجوز سه پرش دیگر نیز به آنها داده میشود و هرگاه تعداد دونده ها 8 نفر یا کمتر باشد، به دوندگان 6 بار اجازه پرش داده می شود.
–وقتی که دو دونده در شرایط مساوی از هم قرار بگیرند دومین پرشی را که هر ورزشکار بهتر انجان داده باشند ملاک برتری قرار میدهند و اگر باز هم این تساوی تداوم داشت،پرش سوم،چهارم و… را درنظر میگیرند تا بالاخره یک نفر به عنوان برنده اعلام شود.
– عرض چاله باید حداقل 75/2 و طول آن نباید از تخته پرش کمتر از 10 متر باشد.
– .در پرش طول فاصله تخته تا ابتدای چاله باید کمتر از یک متر نباشد.
–فاصله تخته پرش سه گام تا چاله باید برای آقایان 13 و خانم ها 11 متر باشد.
– یکی از مهم ترین قوانین در پرش سه گام این است که ورزشکار باید گام اول را به صورت لی بردارد.
–چنانچه پای آزاد ورزشکار که با آن پرش انجام نمیدهد با زمین تماس پیدا کند،خطا محسوب می شود .
بهترین سن برای شروع دو و میدانی کی می باشد؟
کلا شروع ورزش و بویژه دو و میدانی، برای کودکان از سنین 5 الی7 سال به منظور تفریح و تقویت عصب و عضله توصیه میشود.این نکته را باید فراموش نکنید که در هر سن باید اهدافی برای انجام آن فعالیت درنظر گرفته شود مثلا شما میتوانید در سنین پایه با ترکیب دو با تفریح میزان علاقه مندی و توجه کودک به دویدن را بسنجید و به آن نحوه صحیح دویدن را بیاموزید،سپس با آموختن مهارتهای پایه به سراغ آموزش اصلی برای آمادگی در مسابقات میرویم و باز هم باید به نکته هدفگذاری در هر سن را باید در اولویت قرار داد.
مزایای دویدن:
1-کاهش استرس
وقتی طی روز با عوامل استرس زایی روبرو میشین،یکی از بهترین راههای مقابله با استرس ورزش کردن و دویدن می باشد.زیرا تمرینات هوازی مانند دویدن باعث ترشح شدن هورمون شادی در بدن شده و بدین وسیله استرس از شما دور شده و تجربه زندگی آرام و خاطره انگیزی را به خودتان هدیه میدهید.
2-شادابی و طراوت روح و روان
ورزش یکی از بهترین راههای رساندن آرامش و شاداب شدن روح و روان است زیرا با انجام دادن ورزش روزانه کثیفی های ذهنی به طور کامل درمان شده و همیشه در انتقال و دریافت حس خوب و مثبت حرکت میکنید.در این بین کافیست تا در طو روزمره تایمی بین نیم الی یک ساعت را برای دویدن اختصاص دهید تا معجزه آن را متوجه شوید.
3-تناسب اندام
وقتی که تناسب اندام داشته باشید هر وقت که خودتان را در آینه ببینید به خودتان افتخار میکنید.یکی از مزایای عالی دویدن و ورزش تناسب اندام است و در پی تناسب اندام حس اعتماد به نفس نیز تقویت میشود و در مسیرهای مختلف زندگی شخصی اثرات فوق العاده ای میگذارد.
4-کاهش وزن
با داشتن یک برنامه منظم و استمرار میتوانید با تغذیه ای مناسب،تجربه کاهش ورزن را نیز داشته باشید و دویدن و ورزشهای هوازی یکی از بهترین راههای دفع سموم از بدن و رساندن انرژی می باشد.
5-یادگیری سریعتر و انتخاب هوشمندانه
وقتی که به ورزش روزمره و دویدن می پردازید با ترشح انواع هورمونهای گوناگون در بدن و پی آن تغذیه سالم یک چرخه بسیار هدفمندی در بدن شروع به چرخیدن میکند و در نتیجه در انتخاب های روزمره و لحظات حساس این سلامت مغز برای هرکس حکم فرمانروایی را انجام میدهد تا بهترین تصمیم اتخاذ شود.
6-عملکرد بهتر بدن
یکی دیگر از مزایای دویدن و در کل ورزش،عملکرد بهتر بدن و عدم نیاز به دکتر است زیرا بدن شما همه روزه درحال ریکاوری ،جذب مواد مغذی و بدنبال بدست آوردن بهترین کارایی می باشد.
7-سلامت قلب
فکر کنید که قلب بخواهد تصمیم بگیرد برای چندین ثانیه از کار بیفتد؛در نتیجه کل سیستم بدن هم از کار می افتد زیرا وظیفه پمپاژ خون و رساندن خون تمیز و جذب خون کثیف یا استفاده شده در رگها است.قلب اگر حتی نتواند درست کار کند نیز باعث اذیت میشود ولی شما میتوانید با انجام فعالیت ورزشی روزانه قلبتان را تقویت کرده و افزایش طول عمر را نیز برای خودتان به ارمغان بیاورید.
8-سالم بودن سبک زندگی
اگر به ورزشکارانی که در اطرافتان مشغول فعالیت هستند نگاهی بیندازید متوجه یک سبک زندگی سالم میشوید زیرا وقتی متوجه اهمیت این ماجرا شوید که بدن چه ارزش والایی دارد و باید مدام از آن مراقبت کنید،به آن احترام بیشتتری میگذارید.برای مثال از مصرف مواد الکلی،کشیدن مواد مخدر،آسیب زدن به بدن و… جلوگیری میکنید.
در پایان:
در پیری تنها چیزی که دستتان را میگیرد عضلات است نه فرزندان.ورزش دو و میدانی یکی از معروف ترین ورزشهای حال حاضر دنیا است که همه ساله مسابقات فراوانی نیز در این رشته برگزار میشود.در ابتدا به تاریخچه شیرین این رشته از دویدن برای شکار تا معرفی شدن این رشته در المپیک ادامه یافت و در ادامه به بررسی قوانین و مقررات آن و مزایای دویدن پرداخته شد.
در ادامه بخوانید: 10 ویژگی اصلی “کفش دویدن”+بررسی تخصصی اجزای آن